Registratie Soldaat van Oranje
Het is nu vijftien jaar geleden dat de Dakota C47, het vliegtuig dat zijn grootse entree maakt in de tweede akte van Soldaat van Oranje, klem kwam te zitten op de A44. Opeens stond de musical in de nationale schijnwerpers – en wist heel Nederland dat er iets bijzonders gaande was in Katwijk. Nu, op 13 augustus 2025 – exact vijftien jaar later – komen oud-castleden en fans bijeen om terug te blikken op de eerste cast die ooit deze legendarische musical heeft neergezet. Niet, zoals gebruikelijk, in de inmiddels beroemde TheaterHangaar, met zijn bewegende publieksbanken en roemruchte, haast magische enscenering. Vanavond wordt, voor het eerst sinds hij in 2011 werd opgenomen, de verfilming van Soldaat van Oranje, met de oorspronkelijke cast, vertoond. En dat gebeurt in de buitenlucht, tussen de hoge bomen en de overvliegende vleermuizen van het Amsterdamse Bostheater.
Erik Hazelhoff onder de sterrenhemel: Soldaat van Oranje in het Amsterdamse Bostheater
Waarom die verfilming (ook wel: registratie) niet eerder vertoond is? Guus Bok, voormalig castlid uit de allereerste lichting, legt uit: “Het idee was natuurlijk dat als Soldaat zou stoppen, deze opname uit zou komen. Maar ja, de voorstelling loopt nog steeds, dus die registratie komt niet uit voor het grote publiek – maar vandaag wel hier bij deze bijzondere vertoning.”
De band blijft wel sterk met Soldaat van Oranje, als je er eenmaal in hebt gezeten
Het Bostheater is, met ruimte voor 1350 bezoekers (meer dan er in de Katwijkse Hangaar passen!) een sfeervolle locatie voor dit bijzondere evenement. Het publiek komt aanlopen via een gezellig verlicht bospad, en neemt vervolgens plaats op tribunes, terwijl op het toneel een enorm projectiescherm is opgesteld. De picknickmanden komen tevoorschijn, de glazen wijn worden bijgeschonken. De vertoning begint bijna een halfuur later dan gepland, zodat het donker genoeg is om de projectie goed te zien. Dat is geen issue voor een zaal waar de stemming er goed in zit. De bezoekers hier zijn superfans, blijkt als er vooraf wordt gepeild wie er al eens in Theater Hangaar is geweest voor de echte voorstelling; een zee van handen vliegt de lucht in. Twee keer, drie keer, maar liefst zes keer – en nog zijn het er velen. Dit zijn de echte trouwe volgers van Soldaat van Oranje.
En er is al jaren veel te volgen, natuurlijk. Deze registratie toont wat onder de ingewijden Cast Eén heet. Inmiddels is Cast 28 al aan het repeteren om binnenkort van start te gaan. Soldaat van Oranje gaat al vijftien jaar mee, en is the stuff of legends geworden. Oud-castlid Jurgen Stein, die meespeelde in Cast 3 t/m 5, verklaart het aanhoudende succes van de musical: “Het lijkt generaties te overstijgen, het is een deel van het Nederlands erfgoed, cultuurgoed, Nederlandse geschiedenis. Ook de manier waarop het vertaald is naar het theater is natuurlijk revolutionair. Maar dat het zo’n grote impact zou hebben, ik denk dat niemand dat zou verwachten, ook de makers zelf niet.” Volgens producent Fred Boot zijn de thema’s aanhoudend relevant: “Het gaat over mensen die keuzes maken, die gaan strijden voor rechtvaardigheid en vrijheid, iets waar we juist nu elke dag mee te maken hebben. Helaas nog steeds heel actueel.”
Voor de aanwezige oud-castleden is het vooral een warm weerzin bij deze filmvertoning. Er wordt groots omhelst, en tijdens de voorstelling wordt het hardst gelachen vanuit de hoek waar al die castleden bijeen zitten — soms om momenten die bij de rest van het publiek nauwelijks aanslaan. Dit is een groep met levende binnenpretjes, tradities, en een haast tastbaar plezier in wat ze hier hebben neergezet. Guus Bok beaamt: “De band blijft wel sterk met Soldaat van Oranje, als je er eenmaal in hebt gezeten. Het voelt heel vertrouwd om hier weer te zijn. Het is echt een reunie.”
Het lijkt generaties te overstijgen, het is een deel van het Nederlands erfgoed, cultuurgoed, Nederlandse geschiedenis
En wat komt de voorstelling prachtig tot haar recht in deze registratie, geregisseerd door Bobby Boermans. De camera zet de beroemde enscenering van de musical helder neer, maar vangt ook vooral de gezichtsuitdrukkingen op die normaal gesproken onzichtbaar zouden blijven voor alle publieksleden die te ver weg zitten. In de woorden van Fred Boot: “Dichter op de huid van de acteurs kan je niet komen, en dichter op de huid van Soldaat kan je niet komen.” Het acteerwerk van Erik Hazelhoff 1.0, Matteo van der Grijn, is ijzersterk: emotie en wilskracht spatten in gelijke mate van hem af, en met tranen in zijn ogen is elke seconde van zijn spel geloofwaardig. Naast de emotie slaat ook de humor er goed in, zeker in deze groep diehard fans; de beste oneliners worden hardop mee gescandeerd, door een publiek dat nog vol energie zit, zelfs al zijn we middernacht al gepasseerd.
En daar blijft het niet bij: tijdens nummers als ‘Als Wij Niets Doen’ en ‘Morgen Is Vandaag’ wordt volop mee geplaybacked, zo niet hardop meegezongen. Een enthousiaste bezoeker, die uit Emmeloord is gereisd om de musical hier voor maar liefst de zesde keer te zien, bekent: “Ik moet me erg inhouden om niet te hard te zingen. Ik hou me toch maar een beetje in, anders gaan alle glazen hier stuk.” Elk detail van de voorstelling kennen velen hier uit hun hoofd: “Op een gegeven moment was de film bezig, en dacht ik, nú gaan we draaien.” Al staan de banken vanavond natuurlijk stil. En zelfs het enige minpuntje – “De stoelen in Katwijk zitten wel beter, het is wel afzien vandaag!” – mag de pret niet drukken.
Dichter op de huid van de acteurs kan je niet komen, en dichter op de huid van Soldaat kan je niet komen
Als we aan het einde van de avond, onder de sterrenhemel, het Bostheater verlaten, klinkt het gelach van 27 uitgelaten casts nog tussen de bomen door. Over een kleine twee weken, op 22 augustus, gaat het volgende Soldaat-seizoen weer van start. Als het aan de aanwezigen vanavond ligt, mag er voorlopig geen einde komen aan het verhaal van Erik Hazelhoff Roelfzema.
Meer informatie & tickets voor Soldaat van Oranje vind je op www.soldaatvanoranje.nl
Door Hester Groot
Foto’s: Joris van Bennekom